De circulaire economie begint met het gesprek

Voor veel bedrijven is duurzaamheid al onderdeel van de strategie, soms volledig uitgewerkt in visie en beleid, soms nog aftastend. Dat het onontkoombaar is, is een feit. Zelfs al mocht je niet zoveel op hebben met het milieu en klimaatveranderingen, dan nog zal het in de nabije en verre toekomst een grote rol spelen in de economie.

Transitie

Circularities is opgericht in 2017. Het team is vandaag de dag 7 mensen sterk. Gezamenlijk bouwen ze kennis op en delen ze deze met bedrijven en organisaties. Klaske vertelt over de praktijk: “De meeste mensen die ik tegenkom zijn intrinsiek gemotiveerd, maar zodra tijd, geld en middelen te kort zijn, dan verdwijnt het onderwerp naar de achtergrond. In die zin wordt het bijdragen aan die circulaire economie nog steeds te vaak als een soort van luxe gezien. Gelukkig zie je dat over de hele linie de urgentie wel toeneemt. De zichzelf respecterende bedrijven zijn er echt wel mee bezig.”

Klaske ziet hoe lastig het is om de focus te verschuiven: “We zijn allemaal opgegroeid in een wereld waar het idee leeft dat je, als je hard werkt, veel geld gaat verdienen, veel mooie spullen kan kopen en vaak op vakantie kan gaan. En dan ben je succesvol. Het is logisch dat heel veel mensen nog steeds meer willen. De circulaire economie gaat om gedragsverandering. We hebben vooral een enorme psychologische uitdaging, geen technologische of fysieke uitdaging. We moeten ons wereldbeeld aanpassen. Dit gaat niet van de ene op de andere dag. Het is een enorme transitie.”

De prikkels zijn er al

Soms lijkt duurzaamheid en circulariteit op gespannen voet te staan met economie en commercie. Wie vooruitkijkt ziet dat die spanning juist minder wordt en dat is goed nieuws.  Er is een groeiend aantal prikkels om met circulariteit aan de slag te gaan:

• Grondstoffen worden steeds duurder, dit is vandaag de dag al een groot probleem.

  In het kielzog hiervan beginnen we ons steeds meer te beseffen dat we geopolitiek afhankelijk zijn van economieën en landen waar we niet afhankelijk van willen zijn. Het is dus belangrijk om te kijken hoe we materialen en grondstoffen kunnen hergebruiken.

• Er komen steeds meer verplichtingen vanuit Europa, bijvoorbeeld de CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive: duurzaamheidsverslaglegging).

  Deze wetgeving geldt in eerste instantie voor grotere bedrijven, maar zij zijn weer afhankelijk van hun leveranciers voor duurzaamheid in de keten. Uiteindelijk raakt het alle ondernemingen.

• De mate waarin je als bedrijf circulair en duurzaam bezig bent – en daar ook transparant over bent – bepaalt steeds meer je waarde.

  Aandeelhouders, maar ook klanten en toeleveranciers willen meer inzicht. Zeker publieke instellingen, die hebben ook een wettelijke verplichting.

• Het gaat ongelooflijk moeilijk worden om financiering aan te trekken als je niet circulair bezig bent, want banken vinden het een risicovolle investering.

  Bedrijven die hierin het voortouw nemen krijgen tegen lagere rentetarieven leningen. Dit gaat heel snel een hele grote vlucht nemen.

• De laatste prikkel is het personeelsgebrek.

  Het tekort aan medewerkers is voor veel bedrijven een reden om niet met circulariteit en duurzaamheid aan de slag te gaan, terwijl steeds meer werknemers het belangrijk vinden om bij een bedrijven te werken met een maatschappelijk toegevoegde waarde. Dus bedrijven die zinvolle banen hebben en hard aan het thema werken komen heel veel makkelijker aan mensen.

Waar begin je?

Willen we duurzamer leven dan is de nummer 1 aanpak dat we consuminderen. Daar voel je direct de spanning weer, want bedrijven zijn gebaat bij hoge verkoopcijfers. Maar wat als bedrijven en consumenten nu meer kiezen voor kwaliteit? Betere producten, die langer meegaan. Natuurlijk zijn deze producten niet goedkoop, dat hoeft ook niet als het een duurzame investering is en dus een lang leven heeft. VKG Keurmerk hanteert deze visie. Als je kwaliteit en duurzaamheid voorop durft te zetten, dan kan je hoogwaardige producten leveren die de investering waard zijn.

Klaske vertelt welke vragen je moet stellen om in die positieve beweging te komen: “Het is belangrijk dat ieder bedrijf na gaat denken over milieubelasting bij het maken van een product. Dit begint natuurlijk al bij het ontwerp; het product moet een lange levensduur hebben, te repareren zijn, misschien wel goed te delen zijn. En als het uiteindelijk dan toch afval wordt, hoe kan het dan gerecycled worden.

Het komt allemaal neer op twee kernvragen:

1. Waar wordt een product van gemaakt en hoe?
2. Wat gebeurt er met het product als het aan einde van levensduur is?

Als je deze vragen blijft stellen, raak je vanzelf thuis in de circulaire economie. Overigens is het natuurlijk altijd een keteninspanning, vooral die eerste vraag moet ook aan leveranciers gesteld worden.”

“Naast die leveranciers zijn ook de klanten belangrijk. Doe geen aannames over hoe belangrijk jullie klanten circulariteit wel of niet vinden. Ga eens met een paar klanten om tafel of bel ze op. Vraag open en eerlijk hoe zij erin staan, wat jij volgens hen zou kunnen verbeteren. Vraag ook wat die gebruikers met het product doen aan het einde van de levensduur.“

Er zijn steeds meer duurzaamheidsadviseurs die bedrijven kunnen ondersteunen in de zoektocht, in het inbedden van circulariteit in visie, strategie en beleid. Ook online is er heel veel kennis beschikbaar. Als je eenmaal begint met je onderzoek, dan zie en lees je steeds meer. Zo ook dat je financiële risico’s loopt als je nu niet begint.

Klaske Kruk, founder van Circularities

De rol van VKG Keurmerk

Ook voor ons als branchevereniging begint het met het gesprek. Deze voeren we op verschillende niveaus, bijvoorbeeld in de landelijke en Europese politiek. Natuurlijk zijn we ook in gesprek met onze leden, met de zakelijke markt en met de consumenten. En er zijn gesprekken met duurzaamheidsprofessionals zoals Klaske. Door die gesprekken aan te gaan en artikelen te schrijven en verspreiden, hopen we het vuur wat meer aan te wakkeren.

Zoals Klaske zegt: “Innoveren begint niet achter een bureau, in een laboratorium of in een fabriek. Innovatie en de circulaire economie beginnen met het gesprek.”