VKG Kwaliteitseisen & Adviezen

De Nederlandse bouwregelgeving wordt steeds meer beïnvloed door Europa. Ook worden er steeds meer Europese regels van toepassing verklaard op de levering van bouwproducten. Zo moeten gevelelementen voorzien zijn van CE-markering. Voor niet-brandwerende ramen, deuren en puien is deze eis ook verplicht. Brandwerende ramen, deuren en puien zullen later volgen. In dit onderdeel beschrijven we hoe de VKG Keurmerk gevelelementenfabrikant de VKG-gevelelementen kan voorzien van CE-markering.

Achtereenvolgens komen aan de orde:

• CE-markering
• ITT-tests
• Documenten: CE-markering en ‘Declaration of Performance’ (DoP)
• Normenlijst

CE-markering is een paspoort voor een product dat in de gehele Europese Unie (EU) geldig is. Het behandelt essentiële kenmerken die de relevante geharmoniseerde (d.w.z. van toepassing verklaard in alle landen van de EU) normen stellen. Voor niet-brand- en rookwerende ramen, buitendeuren en buitenpuien is dit NEN-EN 14351-1.
CE-markering vervangt sommige nationale merktekens die in verschillende EU landen van toepassing zijn verklaard. Er mogen geen additionele eisen door landen of regio’s in de EU worden gesteld. Nationale regelgeving dient te worden aangepast indien deze strijdig is met de Europese regelgeving, tenzij deze eisen genotificeerd zijn. Om CE-markering te kunnen voeren zijn alle testmethodes en classificaties in de gehele EU op elkaar afgestemd.

Alle VKG gevelementen zullen (indien vereist) voorzien zijn van CE-markering. De VKG Keurmerk gevelelementenfabrikant verstrekt aan de afnemer van VKG gevelelementen een Declaration of Performance (DoP= Prestatie-verklaring).

De CE-markering is van toepassing op gevelelementen die de fabriek verlaten, maar is niet van toepassing op de montage of installatie. Hiertoe zal de VKG-gevelelementenfabrikant /wederverkoper bij de levering van een VKG-gevelelement een document leveren waarin de prestaties van het gevelelement beschreven staan. Met behulp van dit document kan dan eenvoudig worden bepaald of het desbetreffende gevelelement geschikt is om te worden gebruikt in het bouwwerk.
De waarden die aangegeven zijn in verklaringen bij CE-documenten en commerciële publicaties, beschouwt de VKG als ideaal-typische waarden. Deze waarden zijn veelal verkregen vanuit ideale testomstandigheden.
De VKG Keurmerk gevelelementenfabrikant realiseert met de CE-gemarkeerde systemen in de praktijk gevelelementen met prestaties die voldoen aan het Bouwbesluit of hoger.Ook stelt de EU eisen aan de mate van zekerheid dat het desbetreffende product de opgegeven prestaties haalt. Voor gevelelementen, niet-brandwerende ramen, - deuren en - puien is dit niveau 3 (Assessment and Verification of the Constancy of Performance (AVCP)). Dit wil zeggen dat er een Initiële Type Test (ITT) moet plaatsvinden onder supervisie van een Notified Body (certificatie-instelling). Daarna mag de VKG-gevelelementenfabrikant die een systeem van interne kwaliteitsbewaking hanteert, zelf verklaren wat de prestaties zijn van het desbetreffende gevelelement.
Voor brandwerende ramen, deuren en puien en vluchtdeuren is AVCP niveau 1 vereist. Dit impliceert dat ook de productie onder toezicht staat van een willekeurige erkende Notified Body (certificatie-instelling).

Om de prestaties van een gevelelement te bepalen dienen er laboratoriumtests en/of berekeningen op een prototype te worden uitgevoerd. Dit prototype moet representatief zijn voor de gehele reeks gevelelementen die op basis van dit prototype worden gemaakt. Voor de prestaties kan gebruik worden gemaakt van de classificatietabel die in de desbetreffende normen zijn weergegeven. Voor bijvoorbeeld gevelelementen is dit tabel 6a.

Tabel 6a: Classificatie tabel uit NEN-EN 14351-1

De Initiële Type Test (ITT) en de bepaling van de prestaties van een gevelelement hoeft slechts eenmaal te worden uitgevoerd bij aanvang van de productie onder CE-markering. De VKG Keurmerk gevelelementen-fabrikant/dealer verklaart dat de daadwerkelijk geproduceerde producten, ook na verloop van tijd, nog steeds voldoen aan de bepaalde prestaties uit de ITT. Indien benodigd kan de VKG-gevelelementen-fabrikant/wederverkoper besluiten om aanvullende tests of berekeningen uit te voeren, bijvoorbeeld bij modificaties van een bepaald gevelsysteem.

Als de prestatiebepalende onderdelen van een gevelsysteem ongewijzigd blijven is het niet nodig om aanvullende tests uit te voeren.

De ITT mag bij iedere Notified Body (certificatie-instelling) in geheel Europa worden uitgevoerd mits deze is erkend door de EU. Een lijst van deze Notified Bodies vindt u hier. Overigens hoeft niet voor de bepaling van alle karakteristieken een Notified Body ingeschakeld te worden. De prestaties voor sommige karakteristieken mag een VKG-gevelelementen-fabrikant/dealer zelf bepalen. In de desbetreffende norm staat aangegeven om welke karakteristieken het gaat.

De VKG Keurmerk gevelelementen-fabrikant/dealer hanteert een systeem van traceerbare interne kwaliteitsbewaking. Hierdoor waarborgt de VKG Keurmerk gevelelementen-fabrikant/dealer de traceerbaarheid van de geleverde producten.

De ITT kan in opdracht van drie verschillende partijen worden uitgevoerd:

a. de VKG-gevelelementen-fabrikant/wederverkoper
b. een aantal VKG Keurmerk gevelelementen-fabrikanten/dealer gezamenlijk
c. de systeemleverancier

De specifieke zaken die bij ieder van deze drie mogelijkheden aan de orde komen worden in de volgende onderdelen uitgewerkt.

Indien een VKG-gevelelementen-fabrikant/wederverkoper een uniek, eigen gevelsysteem heeft, is de VKG-gevelelementen-fabrikant/wederverkoper ook zelf verantwoordelijk voor het uitvoeren van een ITT door een Notified Body (certificatie-instelling). De VKG-gevelelementen-fabrikant/wederverkoper is exclusief eigenaar van de test- en beproevingsresultaten die hieruit voortvloeien. Geen enkele andere fabrikant mag hier gebruik van maken. Aan de hand van het testrapport en productiehandleidingen en met behulp van een systeem van interne kwaliteitsbewaking kan de VKG-gevelelementen-fabrikant/wederverkoper zelfstandig verklaren wat de prestatie-eigenschappen van een bepaald gevelelement zijn en derhalve CE-markering op het desbetreffende gevelelement uitgeven.
De VKG-gevelelementen-fabrikant/wederverkoper is verantwoordelijk voor de prestaties van het gevelelement.

Omdat voor de bepaling van de prestatie-eigenschappen een dure en gecompliceerde prototypetest nodig is, bestaat ook de mogelijkheid om de ITT-resultaten van een andere VKG Keurmerk gevelelementen-fabrikant/dealer of een groep van VKG Keurmerk gevelelementen-fabrikanten/dealers te gebruiken. Hiervoor is wel een overeenkomst noodzakelijk tussen de verschillende partijen.
Aan de hand van het testrapport en productiehandleidingen en met behulp van een systeem van interne kwaliteitsbewaking kan de VKG Keurmerk gevelelementen-fabrikant/dealer zelfstandig verklaren wat de prestatie-eigenschappen van een bepaald gevelelement zijn en derhalve CE-markering op het desbetreffende gevelelement uitgeven.
De VKG Keurmerk gevelelementen-fabrikant/dealer is verantwoordelijk voor de prestaties van het gevelelement.

Als de VKG Keurmerk gevelelementen-fabrikant/dealer gebruikmaakt van een systeem van een zogenoemd systeemhuis is het systeemhuis verantwoordelijk voor het uitvoeren van een ITT door een Notified Body (certificatie-instelling). Het systeemhuis is hiermee eigenaar van de test- en beproevingsresultaten die hieruit voortvloeien. Indien een overeenkomst is gesloten tussen het systeemhuis en de VKG Keurmerk gevelelementen-fabrikant/dealer kan de VKG Keurmerk gevelelementen-fabrikant/dealer gebruikmaken van test- en beproevingsresultaten. Aan de hand van een door het systeemhuis verzorgde productiehandleiding en met behulp van een systeem van interne kwaliteitsbewaking kan de VKG Keurmerk gevelelementen-fabrikant/dealer zelfstandig verklaren wat de prestatie-eigenschappen van een bepaald gevelelement zijn en derhalve CE-markering op het desbetreffende gevelelement uitgeven.
De VKG Keurmerk gevelelementen-fabrikant/dealer is verantwoordelijk voor de prestaties van het gevelelement.

Om testkosten te reduceren kan voor gevelelementen gebruik worden gemaakt van de overeenkomsten binnen een bepaalde ‘familie’ gevelelementen, een zogenoemd gevelelement. Op deze wijze hoeft niet voor ieder gevelelement een aparte ITT plaats te vinden, maar kan eenvoudig aan de hand van het gebruikte gevelelement worden bepaald wat de prestaties van het desbetreffende gevelelement zijn. Van ieder gebruikt gevelelement wordt dus één prototype getest. Het principe van het worstcasescenario dient hierbij als uitgangspunt te worden genomen.

In figuur 6b geven we een voorbeeld van een representatief prototype voor het bepalen van de belangrijkste eigenschappen van een gevelelement. Indien vereist kunnen natuurlijk ook andere eigenschappen worden toegevoegd.

Figuur 6b: een voorbeeld van een prototype dat representatief is voor een gevelelement

Opmerking: de onderbroken kaderlijnen markeren de relevante onderdelen voor de bepaling van de prestaties van het prototype. De test dient natuurlijk te worden uitgevoerd met het totale gevelelement.

Het prototype moet de volgende onderdelen bevatten:

• alle mogelijke T-verbindingen en varianten hierop;
• alle mogelijke dichtingen;
• alle ondersteunende systemen;
• verschillende stijl- en regeldieptes;
• alle drainagesystemen moeten worden beoordeeld;
• verdiept profiel en plat profiel.

Soms zijn er additionele tests nodig op individuele componenten.

Het toepassingsgebied van een gevelelement staat in figuur 6c.

Figuur 6c: Mogelijke toepassingen van een getest gevelelement

Op de CE-markering kunnen de prestaties vermeld worden van de in de hEN (geharmoniseerde Europese Norm) genoemde essentiële karakteristieken voor het product. Voor ramen en deuren zijn deze als volgt:

• Reactie op brand;
• o Brandwerendheid (E + EI);
• o Rookdoorlatendheid;
• o Zelfsluitend;
• Waterdichtheid;
• Gevaarlijke stoffen;
• Windbestendigheid;
• Stootvastheid;
• Belastbaarheid van veiligheidsvoorzieningen;
• Hoogte;
• Ontgrendelbaarheid;
• Geluidprestatie;
• Warmteoverdracht;
• Luchtdoorlatendheid.

Afhankelijk van het project waarin de gevel wordt toegepast kan het zijn dat niet alle essentiële karakteristieken verklaard hoeven te worden. Zo zijn de brand gerelateerde karakteristieken niet altijd van toepassing. In dat geval hoeft een karakteristiek niet op de CE-markering vermeld te worden.

De CE-markering die bij een product moet worden meegeleverd dient in elk geval de volgende gegevens te bevatten:

1. CE-afbeelding;
2. Laatste twee cijfers van het jaar waarin het werd aangebracht;
3. Naam en contactgegevens van de fabrikant;
4. Unieke identificatiecode voor het producttype;
5. Referentie naar de bijbehorende DoP (DoP-nummer);
6. Verwijzing naar de betreffende geharmoniseerde norm (hEN);
7. Beoogde toepassing(en) volgens hEN;
8. Dezelfde prestaties voor de essentiële eigenschap(pen) als opgegeven in de DoP (Opmerking: NPD’s uit DoP kunnen op de CE-markering weggelaten worden);
9. Naam en ID-nummer van de betreffende Notified Body, indien van toepassing.

Een voorbeeld van een CE-markering is hieronder weergegeven.

Naast het feit dat een product vergezeld moet worden van een CE-markering dient de VKG-gevelelementenfabrikant een prestatieverklaring (DoP) af te geven aan de afnemer van het product. Hiermee neemt de fabrikant de verantwoordelijkheid voor de opgegeven prestaties. Dit document wordt opgesteld wanneer het product op de markt wordt gebracht, in de (voer)taal van de lidstaat waar het product op de markt zou moeten verschijnen.

Op deze DoP dient voor alle essentiële karakteristieken vermeld te worden wat de prestatie is. Indien de prestatie niet bekend is kan volstaan worden met de vermelding van “npd” wat staat voor “no performance determined”.

De DoP-verklaring dient in elk geval de volgende gegevens te bevatten:

1. DoP-nummer;
2. Referentie naar het producttype;
3. Naam en contactgegevens van de fabrikant;
4. Systemen voor de beoordeling en verificatie van de prestatiebestendigheid (AVCP) (zie betreffende geharmoniseerde Europese norm (Eng. afkorting: hEN);
5. Verwijzing naar de betreffende geharmoniseerde norm d.d.;
6. Beoogde toepassing(en) volgens hEN;
7. Voor de beoogde toepassing(en), een lijst van alle essentiële eigenschappen:
a. Prestatie (niveau / klasse / beschrijving) van ten minste één essentiële eigenschap;
b. Essentiële eigenschappen zonder opgegeven prestatie, aangegeven door "NPD" (No Performance Determined: geen prestatie vastgesteld);
c. Naam en ID-nummer van de betreffende Notified Body, indien van toepassing;
8. Verklaring van verantwoordelijkheid en ondertekening.

Een voorbeeld van een DoP-verklaring is hieronder weergegeven.

Vanaf 1 november 2016 is CE-markering volgens NEN-EN 16034 mogelijk voor voetgangersdeuren, industriële, commerciële garagedeuren en ramen met brand en/of rookwerende eigenschappen. De overgangsperiode loopt af op 1 november 2019 en vanaf dat moment is het voeren van CE-markering op deze producten verplicht.

Op basis van de vereiste inhoud en de voorkeur van de fabrikant bestaat er de mogelijkheid om de DoP en de CE-markering op dezelfde pagina te combineren. In dat geval moet het document voldoen aan de verplichtingen van beide documenten en voor beide doeleinden worden aangeboden. Eindproducten moeten vergezeld gaan van de CE-markering, maar de DoP mag apart worden overhandigd.